Pred nama je knjiga dramskih tekstova koji su do danas �iroj publici ostali nepoznati: �ETIRI PREDRATNE DRAME Zorice Jevremovi�, predvi�ene su za igranje na sceni. Specifi�nost tematike i autorske perspektive osudili su ove komade na pozori�no nepostojanje. Od svih je izvedena jedino OJ SRBI�O NIGDE LADA NEMA, 1977, u Ateljeu 212, u re�iji Ljubomira Dra�ki�a, �est godina nakon zavr�etka komada. Pored ove, tu su i VUKODLAK IZ SAMARIJE (diplomski rad, napisan 1973) FJODOROVA DEVOJ�ICA, pisana krajem osamdesetih i KOPILE 1948�1968, predato KPGT-u 1987. Radnja VUKODLAKA sme�tena je u prostor manastira Hilandar, tre�a se de�ava u vreme srpsko-turskog i rusko-turskog rata 1876/77, dok se Kopile odigrava na �Dedinju, od svitanja 6. do svanu�a 7.aprila 1968. godine�.1
Tematska potka sva �etiri teksta pozicionirana je u nacionalnoj istoriji, ali tako da je samo inicijalno jezgro proverljivo u povesti. Autorka ne pi�e istorijske komade ve� istoriju koristi kao matricu na kojoj pretresa i ispituje antropolo�ke specifi�nosti koje su u stanju da usmere i odrede sudbinu pojedinca ili naroda u istoriji. Celokupni dramski svet je fikcionalan i na prvi pogled ideolo�ki nekontaminiran. Sudbina ovih drama pokazuje da nije tako.
Osnovna autorkina preokupacija u ovim dramama jeste razobli�avanje mitova koji su odredili sudbinu naroda koji im je podlegao. Iako svaki tekst predstavlja autonomnu celinu, nazire se svesno postavljen koncept koji Jevremovi�eva potcrtava u kratkom predgovoru ovoj knjizi i koji nas tera da knjigu �itamo kao zbornik dramskih tekstova koji poseduje poeti�ku i idejnu homogenost.
Nacionalna mitomanija, primitivizam politi�kih i dru�tvenih elita, pervertirani status crkvene zajednice i njenih �lanova, obi�ajno pravo kolektiva, getoizirana egzistencija, manipulacija narodnim masama zarad ostvarenja politi�kih ciljeva � neuralgi�ne su ta�ke nacionalnog identiteta koje je autorka detektovala kao pogubne pre vi�e od dve decenije. Poku�aj tuma�enja kolektivnih neuroza kroz dramsku igru ide u slu�aju �ETIRI PREDRATNE DRAME u pravcu razobli�avanja i ogoljavanja la�i u koju je dobrovoljno zarobljeno na�e kolektivno bi�e. �etiri mitolo�ka toponima srpske nacionalne geografije (Hilandar, Kosovo i Dedinje), regresivno se, uvek iznova i sve pogubnije vra�aju u centar kolektivne svesti, odre�uju�i srpsku kolektivnu sudbinu kao pakleno hodanje u krug.
VUKODLAK IZ SAMARIJE je drama koja za mesto radnje ima Hilandar i Svetu goru. Istorijski okvir u koji je sme�tena dramska radnja je napad Katalonaca na Atos, u periodu 1307/1309. Kr�enje tipika i odustajanje od pravila hilandarskog igumana Danila II je zamajac neuroti�nog raslojavanja i raspada manastirskog �ivota i svesti dramskih junaka.
Radnja OJ SRBI�O NIGDE LADA NEMA de�ava se u vreme stvaranja srpske dr�ave pod Milo�em. U ovom komadu problematizovan je fenomen srpske dru�tvene elite tog vremena i na�in ostvarenja politi�kih ciljeva vladara. Teritorijalno pro�irenje dr�ave nije rezultat diplomatske spretnosti vladara i njegovog �inovni�kog aparata, ve� je rezultat lukavog selja�kog nadmudrivanja u situaciji koja nije proizvedena inteligentnim politi�kim potezima, ve� se nametnula igrom slu�aja.
FJODOROVA DEVOJ�ICA, drama utopije, za temu ima fantazam o Kosovu kao raskr��u svih srpskih nadanja i stradanja. Tragedija pojedinca pod pritiskom istorije, raskol izme�u onoga �to se �eli i onoga �to je u odre�enoj situaciji mogu�e, jeste poligon raspada egzistencije.
Poslednja drama u zborniku jeste KOPILE 1948�1968, sa dedinjskom temom sme�tenom u vreme beogradskih demonstracija zbog ubistva Martina Lutera Kinga. Istorijska koincidencija �estoaprilskih doga�aja iz 1941, Uskrsa i demonstracija, jedan je od bitnih zna�enjskih nivoa teksta. Bitnijim se ipak �ini prostorno pozicioniranje dramske radnje.
Kao �to je prva drama u knjizi tematski otvorila i raslojila jednu srpsku nacionalnu svetinju, tako je i sa KOPILETOM razorena aura dedinjske nedodirljivosti. Jedno najobi�nije brdo nadomak beogradskog centra postalo je podjednako velika srpska svetinja kao Hilandar, tabuizirano mesto kojem pripadaju samo posve�eni. Izme�u ta dva sakralna mesta egzistira nacionalna neuroza koja je eksplodirala pred kraj pro�log veka. I kao �to mona�ka zajednica predstavlja dru�tveni red strogo odvojen od svetovnjaka, tako i KOPILE problematizuje kastinski sistem socijalisti�kog re�ima, uspostavljen izme�u onih koji �ive na brdu i onih dole. Junaci KOPILETA su dedinjski stanovnici, deca oficira, udba�i, preru�eni �birovi, generalski sinovi na ivici delinkvencije, studenti i radnici u Diplomatskoj koloniji. �ivot koji vode je �ivot geta u koji ne dopiru tonovi spoljnjeg sveta. Zatvorenost i odvojenost, kako topografska tako i duhovna, stvara od dedinjskih stanovnika pojedince poreme�enog identiteta koji se nadilazi prihvatanjem odre�ene uloge koju igraju u svom okru�enju.
Aktuelnost ovih tekstova je nesumnjiva. Demitologizacija kojom se pozabavila autorka ni do danas nije zapo�eta u na�oj realnosti. Citatnost i preno�enje likova iz jedne drame u drugu, njihovo preru�avanje, nagla�avaju poeti�ki napor da se istakne pozicija pojedinca u istoriji koja mu iznova name�e odre�ene uloge. Ovakav koncept �ini �ETIRI PREDRATNE DRAME �itljivim u svakom istorijskom trenutku. S obzirom da se one ti�u prevashodno na�eg kulturolo�kog prostora, predstavljaju i zna�ajnu etno-antropolo�ku studiju. Kao �to je svaka od ovih drama fantazam za sebe, tako i na�e nacionalno biva determinisano brojnim fantazmima i utvarama istorijskog SF-a koji (po svemu sude�i, jo�) ne dozvoljava ru�enje predrasuda i natalo�enih stereotipova.